|
مقایسه عوامل مؤثر بر اختلال استرس پس از سانحه ناشی از سیل: ایران در برابر کشورهای توسعهیافته
|
سید حسن سعادت   ، شیما شهیاد* |
| مرکز تحقیقات علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله(عج)، تهران، ایران ، shima.shahyad@gmail.com |
|
|
چکیده: (34 مشاهده) |
زمینه و هدف: سیل بهعنوان یکی از شایعترین بلایای طبیعی، پیامدهای روانشناختی گستردهای از جمله اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) به دنبال دارد. هدف این مطالعه، مقایسه شیوع و همچنین شناسایی عوامل خطر و عوامل محافظ مؤثر بر PTSD ناشی از سیل در ایران و کشورهای توسعهیافته است.
روش: این پژوهش بهصورت یک مرور روایتی–تطبیقی انجام شد. دادههای مورد نیاز از طریق جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی بینالمللی (PubMed، Scopus، Web of Science، Google Scholar) و داخلی (SID و Magiran) با کلیدواژههای مرتبط با PTSD، سیل، عوامل خطر و عوامل محافظ و معادلهای فارسی آنها در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ گردآوری شد. مطالعات مربوط به ایران و کشورهای توسعهیافته منتخب (ایالات متحده، استرالیا، ژاپن، کانادا، چین و آلمان) استخراج و مورد تحلیل مقایسهای قرار گرفتند.
یافتهها: بر اساس مطالعات بررسیشده، شیوع PTSD ناشی از سیل در ایران بین ۱۲ تا ۶۴ درصد و در کشورهای توسعهیافته بین ۵.۷ تا ۴۵ درصد گزارش شده است. الگوی عوامل خطر و محافظ در هر دو گروه کشورها مشابه بود. عوامل خطر در چهار دسته اصلی طبقهبندی شدند: ۱) ویژگیهای جمعیتشناختی و فردی، ۲) شدت و ماهیت مواجهه با سیل، ۳) استرسورهای ثانویه و پیامدهای اجتماعی–اقتصادی، و ۴) سابقه روانی و ویژگیهای شخصیتی. عوامل محافظ نیز در سه حوزه اصلی جای گرفتند: ۱) منابع فردی و روانشناختی، ۲) حمایت اجتماعی و سرمایه جمعی، و ۳) دسترسی به خدمات و پاسخ نهادی. با وجود برخورداری نسبی ایران از شبکههای حمایت اجتماعی، ضعف در مداخلات ساختاریافته و نظاممند در مقایسه با کشورهای توسعهیافته مشهود بود.
نتیجهگیری: یافتهها نشان میدهد که علیرغم تلاشهای اولیه در پاسخ به پیامدهای روانی سیل، ایران همچنان با چالشهایی از جمله فقدان نظام ملی غربالگری PTSD، کمبود دادههای طولی و ضعف در ادغام خدمات روانشناختی با حمایتهای اجتماعی–اقتصادی مواجه است. این مطالعه بر ضرورت تدوین یک مدل ملی یکپارچه برای سلامت روان پس از بلایا، بهرهگیری از تجارب موفق بینالمللی و اجرای مداخلات ترکیبی روانی–اجتماعی برای گروههای پرخطر تأکید میکند.
|
|
| واژههای کلیدی: سیل، اختلال استرس پس از سانحه، شیوع، عوامل خطر، عوامل محافظ |
|
|
متن کامل [PDF 419 kb]
(41 دریافت)
|
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
طب دریا
دریافت: 1404/7/19 | پذیرش: 1404/8/12 | انتشار: 1404/9/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
