|
کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت بحران در حوادث دریایی
|
آمنه مرزبان   ، پیام امامی* |
| گروه فوریت های پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران ، payamemami115@gmail.com |
|
|
چکیده: (31 مشاهده) |
حوادث دریایی یکی از چالشهای عمدهای هستند که در سطح جهانی به طور مداوم خسارات انسانی، اقتصادی و زیستمحیطی زیادی به همراه دارند (1). از غرقشدن کشتیها و تصادفات دریایی گرفته تا نشتهای نفتی و آتشسوزیها، این حوادث میتوانند منجر به پیامدهای جبرانناپذیری برای اکوسیستمهای دریایی، ایمنی انسانی و تجارت جهانی شوند (2). در این زمینه، مدیریت بحران در حوادث دریایی به دلیل پیچیدگیهای محیطی، شرایط بحرانی و لزوم پاسخ سریع، یکی از بزرگترین چالشها برای سازمانهای دولتی و شرکتهای کشتیرانی محسوب میشود. به همین دلیل، نیاز به استفاده از فناوریهای پیشرفته برای پیشگیری، شبیهسازی، و پاسخ به این حوادث بیشتر از پیش احساس میشود (3). این مطالعه به بررسی کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت بحران در حوادث دریایی میپردازد.
هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته، توانایی پردازش حجم عظیمی از دادههای پیچیده را دارد؛ دادههایی که از منابع متنوعی مانند ماهوارهها، کشتیها، ایستگاههای آبوهوایی و سامانههای ناوبری گردآوری میشوند. این تحلیلها امکان پیشبینی دقیقتر حوادث، شبیهسازی سناریوهای بحرانی و ارائه راهکارهای عملیاتی در لحظه بحران را فراهم میسازند (4).
یکی از کاربردهای کلیدی هوش مصنوعی در این حوزه، پیشبینی حوادث دریایی است. با بهرهگیری از دادههای بلادرنگ، سیستمهای هوشمند قادرند شرایط بحرانی را شبیهسازی کرده و وقوع احتمالی تصادف یا غرقشدن کشتیها را بر اساس عوامل مختلفی چون شرایط جوی، تراکم ترافیک دریایی یا نقص فنی پیشبینی کنند (5). این سامانهها میتوانند هشدارهای فوری صادر کرده و اقدامات پیشگیرانهای مانند تغییر مسیر یا توقف در نقطه امن را پیشنهاد دهند، که در نهایت منجر به کاهش چشمگیر خطرات و افزایش ایمنی ناوبری میشود (6).
در مرحله بعد، هوش مصنوعی نقش مهمی در مدیریت عملیات نجات ایفا میکند. در شرایط بحرانی، زمان عامل حیاتی است. استفاده از سامانههای هوشمند برای تحلیل سریع اطلاعات و تخصیص منابع نجات، میتواند به نجات جان انسانها و کاهش خسارات کمک کند (4). بهعنوان نمونه، پهپادها و رباتهای مجهز به هوش مصنوعی قادرند بهسرعت به محل حادثه اعزام شده و اطلاعات دقیقتری از وضعیت کشتیها و افراد در معرض خطر فراهم کنند (6). این دادهها به تیمهای امدادی کمک میکند تا عملیات نجات را بهصورت هدفمند و مؤثر سازماندهی کنند (2, 3).
در حوزه پاسخ به بحران، هوش مصنوعی میتواند سناریوهای مختلفی مانند نشت نفت، آتشسوزی یا واژگونی کشتیها را شبیهسازی کند (6). این شبیهسازیها امکان طراحی استراتژیهای مقابلهای دقیق را فراهم میسازد (7). برای مثال، در صورت وقوع نشت نفت، سامانههای هوشمند میتوانند مسیر حرکت لکه نفتی را پیشبینی کرده و بهترین اقدامات واکنشی مانند استفاده از تجهیزات جمعآوری، ایجاد سدهای محافظ یا بهرهگیری از مواد خنثیکننده را پیشنهاد دهند (4).
افزون بر این، بهرهگیری از دادههای بزرگ و یادگیری ماشین، که از اجزای اصلی هوش مصنوعی هستند، در مدیریت پیشگیرانه و ارزیابی خطرات بسیار مؤثر است (1). این سامانهها با تحلیل دادههای تاریخی، الگوهای خطر را شناسایی کرده و مناطق پرریسک را مشخص میکنند. چنین تحلیلهایی به سازمانها کمک میکند تا منابع خود را بهصورت هدفمند تخصیص دهند و برنامههای آموزشی و ایمنی مناسب برای کارکنان و کشتیها طراحی کنند (5).
در نهایت، یکی از مهمترین مزایای هوش مصنوعی در مدیریت بحرانهای دریایی، افزایش سرعت و کارایی در تصمیمگیری است (3). در شرایط بحرانی، تصمیمات سریع و دقیق میتوانند تفاوت میان یک فاجعه و یک نجات موفق باشند. توانایی هوش مصنوعی در تحلیل بلادرنگ دادهها و ارائه راهکارهای فوری، نقش حیاتی در کاهش تلفات انسانی و خسارات مالی ایفا میکند (7).
با توجه به نقش فزاینده هوش مصنوعی در مدیریت بحرانهای دریایی، میتوان پیشبینی کرد که این فناوری در آیندهای نزدیک نهتنها بهعنوان یک ابزار پشتیبان، بلکه بهعنوان یکی از ارکان اصلی حفاظت از جان انسانها، محیط زیست و اقتصاد جهانی در برابر حوادث دریایی ایفای نقش خواهد کرد. از اینرو، ضروری است که کشورها، سازمانهای مسئول و شرکتهای کشتیرانی با سرمایهگذاری هدفمند و توسعه زیرساختهای مرتبط، زمینه بهرهبرداری کامل از ظرفیتهای هوش مصنوعی را فراهم سازند تا بتوانند در برابر بحرانهای دریایی واکنشی سریعتر، هوشمندانهتر و مؤثرتر داشته باشند. |
|
| واژههای کلیدی: هوش مصنوعی، مدیریت بحران، حوادث دریایی |
|
|
متن کامل [PDF 335 kb]
(37 دریافت)
|
نوع مطالعه: نامه به سردبیر |
موضوع مقاله:
طب دریا
دریافت: 1404/3/22 | پذیرش: 1404/8/5 | انتشار: 1404/9/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
