* Index Medicus for the Eastern Mediterranean Region (IMEMR) * Index Copernicus * ResearchBible * J-Gate * I2OR * ROAD * CiteFactor * Scientific Indexing Services * SID * Magiran * Google Scholar
و دارای رتبه علمی پژوهشی
از کمیسیون نشریات وزارت بهداشت و درمان
مرکز تحقیقات طب دریا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، تهران، ایران ، marinemedicine@gmail.com
چکیده: (27 مشاهده)
زمینه و هدف:خلیج فارس و دریای خزر با برخورداری از تنوع زیستی قابل توجه، میزبان گونه‌های متعددی از جانداران دریایی هستند که برخی از آن‌ها می‌توانند برای انسان خطرناک باشند. از آن‌جایی که تعاملات انسانی با این محیط‌ها (از طریق غواصی، شنا و صیادی) در حال افزایش است، شناخت این گونه‌های خطرآفرین و فراگیری اصول کمک‌های اولیه و نجات مصدومان از ضروریات اجتناب‌ناپذیر به‌شمار می‌رود. این مقاله به منظور شناسایی گونه‌های خطرناک و ارائه پروتکل‌های امدادی در مواجهه با آن‌ها تدوین شده است. روش‌ها: در این مطالعه مروری، گونه‌های خطرناک و سمی آب‌های خلیج فارس و دریای خزر بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و پایگاه‌های داده معتبر علمی شناسایی و دسته‌بندی شدند. سپس، با استناد به استانداردهای بین‌المللی امداد و نجات(مانند دستورالعمل‌های سازمانهای معتبری مانندRed Crossو DAN)پروتکل‌های علمی برای پیشگیری و اقدامات اولیه پزشکی پس از گزیدگی، برقگرفتگی و مسمومیت‌های ناشی از این جانداران ارائه گردید. یافته‌ها: مهم‌ترین گونه‌های شناسایی‌شده در این نواحی شامل عروس‌های دریایی سمی(مانند Cassiopea andromeda)، ماهیان زهرآگین (مانند عقربماهی و سنگماهی)، انواع کِرم‌های پرتار خاردار،stingrays (ساسماهیان) و نیز کوسه‌ها هستند. حملات این جانداران عموماً دفاعی و در پاسخ به تهاجم به قلمروی آن‌ها صورت می‌پذیرد. یافته‌ها بر اهمیت اقدامات فوری مانند شستشوی محل آسیب با آب دریا (و نه آب شیرین)، خارج کردن اجسام خارجی، استفاده از گرمای خشک برای غیرفعال کردن سموم و انتقال سریع مصدوم به مراکز درمانی تأکید دارد. نتیجه‌گیری: آگاهی از اکوسیستم محل فعالیت، شناسایی جانداران خطرناک و رعایت اصول ایمنی، مؤثرترین راه برای پیشگیری از حوادث است. با این حال، آموزش همگانی اصول اولیه کمک‌های اولیه ویژه گزیدگی‌ها و سموم دریایی برای کاستن از عوارض و افزایش احتمال نجات مصدومان امری حیاتی است. پیشنهاد می‌شود این آموزش‌ها در اختیار گروه‌های پرخطر مانند غواصان، صیادان و نیروهای امدادی قرار گیرد.
Boostani S, Sorouri A M, Heydari M R, Nobakht M. Identification of Dangerous Marine Organisms in the Persian Gulf and the Caspian Sea, and Principles of Rescue for Victims of Envenomation and Marine Toxins. J Mar Med 2025; 7 (2) :84-91 URL: http://jmarmed.ir/article-1-505-fa.html
بوستانی سامان، سروری امیرمحمد، حیدری محمدرضا، نوبخت محمد. شناسایی جانداران خطرناک دریایی در خلیج فارس و دریای خزر و اصول نجات مصدومان ناشی از گزیدگی و سموم دریایی. مجله طب دریا. 1404; 7 (2) :84-91
