Index Medicus for the Eastern Mediterranean Region (IMEMR) Index Copernicus ResearchBible J-Gate I2OR ROAD CiteFactor Scientific Indexing Services SID Magiran Google Scholar رتبه علمی پژوهشی از کمیسیون نشریات وزارت بهداشت
دانشجوی پزشکی، دانشکده پزشکی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ، sh.rostami1986@gmail.com
چکیده: (457 مشاهده)
با آغاز بیماری نوظهور کووید-19 در اواخر دسامبر 2019 در چین و گسترش سریع آن به سراسر جهان، دانشمندان برای ساخت و توسعه واکسن، تحقیقات خود را آغاز کردند. عامل بیماری کووید-19، کروناویروس SARS-CoV-2 است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ساختمانی این ویروس وجود پروتئین اسپایک در سطح آن است. همین پروتئین اسپایک به عنوان یک هدف مناسب برای تهیه انواع واکسن علیه بیماری کووید-19 مورد توجه بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است. پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 به طور مستقیم به گیرنده ACE2 در سطح سلول‌های اپیتلیال آلوئولار انسانی (AEC) میزبان متصل می‌شود که این گیرنده، ورود و تکثیر ویروس را تسهیل می‌کند. تا آگوست 2021، برای مقابله با این پاندمی بیش از 150 واکسن در مراحل مختلف پژوهشی و کارآزمایی‌های بالینی در حال توسعه هستند. عمده این واکسن‌ها بر پایه عامل عفونی ضعیف‌شده یا mRNAساخته می‌شوند که می‌توانند سیستم ایمنی سلولی و همورال را وادار به ساخت آنتی‌بادی نمایند تا در صورت مواجهه با SARS-CoV-2 احتمال مرگ و میر و عوارض شدید کاهش یابد. با معرفی اولین واکسن موثر علیه کووید-19 توسط یک شرکت امریکایی - آلمانی با عنوان فایزر- بیو اِن تک در آذرماه 1399، یعنی 11 ماه بعد از ثبت اولین مورد ابتلا به کووید-19، دانشمندان توانستند مسیر چند ساله تولید یک واکسن جدید را در کمتر از یک سال طی کنند و امیدها برای نجات انسان و بازگشت به زندگی عادی پررنگ‌تر شود. بعد از آن شرکت‌های معتبر دیگری در جهان نیز به معرفی واکسن پرداختند از جمله مدرنا، جانسون اند جانسون، آسترازنکا- آکسفورد، اسپوتنیک وی، کواکسین، نواواکس، سینوواک و سینوفارم. البته همه این واکسن‌ها، از سازمان‌های معتبری همچون FDAو WHOتاییدیه نهایی نگرفته اند. کشور ایران نیز در این راستا تلاش‌هایی را برای ساخت و توسعه واکسن انجام داده است. با ارائه این واکسن‌ها، تا 20 آگوست 2021 (29 مرداد 1400) حدود 5 میلیارد دوز واکسن در سراسر جهان تزریق شده است و واکسیناسیون سراسری همچنان ادامه دارد.از کشورهای پیشرو در تزریق واکسن می‌توان به ترتیب به چین، هند، آمریکا، برزیل و ژاپن اشاره کرد. چالش عمده‌ای که در مقابل واکسن‌های موجود مطرح است،جهش‌های متنوع SARS-CoV-2 است که منجر به ایجاد گونه‌های جدیدی می‌شود و ممکن است در برابر واکسن مقاوم باشند. لذا تلاش‌های علمی برای توسعه و ارتقا واکسن‌ها همچنان ادامه دارد.
Jalali Farahani A, Ashourzadeh Fallah S, Khashei Z, Heidarzadeh F, Sadeghi F, Masoudi P, et al . Available Effective Vaccines in Preventing COVID-19: A Narrative Review. J Mar Med 2021; 3 (4) :153-162 URL: http://jmarmed.ir/article-1-450-fa.html
جلالی فراهانی علیرضا، عاشورزاده فلاح سارا، خاشعی زینب، حیدرزاده فاطمه، صادقی فاطمه، مسعودی پوریا، و همکاران. و همکاران. و همکاران. و همکاران.. واکسن‌های موجود موثر بر پیشگیری از ابتلا به کووید-19 در سراسر جهان: مروری روایتی. مجله طب دریا. 1400; 3 (4) :153-162
