:: دوره 1، شماره 3 - ( پاییز 1398 ) ::
جلد 1 شماره 3 صفحات 162-156 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی و شناسایی بندپایان سمی در جزایر سه‌گانه ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک، بوموسی و قشم در خلیج‌فارس
مهدی خوبدل* ، مهدی سالاری، حسین جعفری ، محمدمهدی بهمنی
مرکز تحقیقات بهداشت نظامی، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، تهران، ایران ، khoobdel@yahoo.com
چکیده:   (5323 مشاهده)
زمینه و هدف: منطقه خلیج فارس دارای آب و هوای گرم و مرطوب بوده و شرایط مناسب برای تکثیر، زیست و گسترش انواع حشرات و بندپایان سمی را دارد. پیش از این، مطالعاتی بر روی برخی از حشرات و بندپایان سمی از جمله عقربها و مورچه ها و زنبورهای نیش زن انجام گرفته است، مطالعه حاضر در ادامه بررسی ­های قبلی و تکمیل شناسایی سایر بندپایان سمی مانند عنکبوت ها، رطیل و صدپایان سمی در جزایر سه­گانه و قشم انجام گرفت.
روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در طول سال 1393 در جزایر سه­گانه تنب­های بزرگ و کوچک، بوموسی و قشم به انجام رسید. برای صید بندپایان سمی شامل صدپایان از روش جستجوی مستقیم در زیستگاه های طبیعی آنها و روش صید دستی (Hand catching) و همچنین تله گذاری با روش تله­های چاله­ای (Pitfall trap) استفاده شد. برای صید عنکبوتهای سمی هم روش جستجو و صید مستقیم آنها در محل های تاریک و مرطوب مانند انبارها، سقف اماکن و غیره و همچنین روش صید انبوه (Total catch) بکار رفت. صید شبه­ عنکبوتها نیز با جستجوی آنها در هنگام شب در اطراف اماکن انجام شد. نمونه ­های صید شده در داخل الکل 70% قرار گرفت و تشخیص سیستماتیکی آنها با استفاده از کلیدهای تشخیص معتبر انجام گرفت.
یافته ها: در این مطالعه تعداد 38 عدد از صدپای بسیار سمی اسکولوپندرا ولیدا (Scolopendra valid) صید و تعیین هویت شد و 70 نمونه دیگر تا حد جنس اسکولوپندرا (Scolopendra spp) تشخیص داده شد. همچنین تعداد 158 عدد عنکبوت صید گردید. در این بین 3 نمونه از عنکبوت بسیار خطرناک و سمی بیوه سیاه پشت قرمز (Latrodectus hasselti ) از روستای مسن و منطقه سوزا و شهر قشم در جزیره قشم صید شد. همچنین تعداد 28 عدد از شبه­عنکبوت­ها از گروه عنکبوت شتری در محیط­های نظامی روستای مسن در جزیره قشم صید گردید. عنکبوت­های شتری غول پیکر از خانواده گالئودیده (Galeodidae) شناسایی شدند.
نتیجه گیری: در این مطالعه گونه های بیشتری از بندپایان سمی از جزایر سه­گانه و قشم گزارش گردید و اطلاعات بیشتری از فون بندپایان سمی در جزایر بدست آمد. این یافته در زمینه آگاهی از وضعیت انتشار گونه ها و کنترل این بندپایان سمی می تواند مفید واقع شود و علاوه بر این در مطالعات زیست شناسی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
واژه‌های کلیدی: بندپایان سمی، عنکبوتیان، جزیره، ایران، خلیج فارس.
متن کامل [PDF 853 kb]   (2650 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل | موضوع مقاله: طب دریا
دریافت: 1398/11/6 | پذیرش: 1398/11/13 | انتشار: 1398/11/13



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 1، شماره 3 - ( پاییز 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها