مرکز تحقیقات تروما، بیمارستان تخصصی بقیه الله، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران، ایران ، morsehdimah542@gmail.com
چکیده: (12689 مشاهده)
زمینه و هدف: امروزه بیش از 350 گونه کوسه‌ماهی در آب‌های جهانی شناخته شده و سهم کوسه‌ماهیان در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان به بیش از 60 گونه می‌رسد. آمار نشان می‌دهد که ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب را در اثر حمله کوسه به ساحل نشینان و غواصان متحمل گردیده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان فراوانی ترومای ناشی از حمله کوسه‌ماهیان خلیج‌فارس، کیفیت صدمات و ارائه توصیه‌های لازم برای امداد و درمان مصدومان انجام شد. روش‌ها: جهت جمع‌آوری داده‌ها برای مطالعه توصیفی حاضر از اطلاعات موجود در مراکز معتبر دریایی در استان هرمزگان استفاده شد. با تعدادی از غواصان و کادر درمانی در سواحل خلیج‌فارس مصاحبه غیرساختارمند انجام گرفت. از غواصان و افرادی که در منطقه خلیج فارس با کوسه برخورد داشتند نیز اطلاعاتی در خصوص کوسه‌ها و حملات آنها، کسب شد. برای تهیه آمار حمله کوسه‌ها در خلیج فارس طی سال‌های 1380 تا 1390 به مرکز ملی مطالعات خلیج فارس و مرکز تحقیقات شیلات در جنوب ایران مراجعه گردید. یافته‌ها: از سال 1380 تا 1390 حدود 85 مورد حمله کوسه در خلیج فارس رخ داده که از این تعداد 12 مورد منجر به مرگ شده است. سن قربانیان حمله کوسه‌ها بیشتر بین 30-20 سال بوده است. از لحاظ آماری بیشترین حمله کوسه‌ها از جانب کوسه ببری، کوسه لبچاک، گاو کوسه، کوسه پوزه بلند و کوسه چانه سفید بوده است. کوسه‌های مهاجم در منطقه خلیج فارس، طولی معادل 2 متر یا بیشتر داشته‌اند. حمله کوسه‌ها در منطقه خلیج فارس بیشتر در عمق 2-0 متری و در آب‌هایی که دمای بین 17-15 درجه سانتیگراد داشته‌اند رخ داده است. برای نجات افرادی که در اثر گازگرفتن کوسه آسیب می‌بینند؛ جلوگیری از خونریزی و استفاده از تنفس مصنوعی در صورت قطع تنفس، رساندن سریع مجروح به بیمارستان، تزریق سریع خون یا پلاسما به مجروح و کنترل مرتب نبض و فشارخون، عدم حرکت دادن بیمار به منظور جلوگیری از شوک ثانویه، عدم خوراندن هرگونه مایعات به بیمار توصیه می‌گردد. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که حمله کوسه در خلیج فارس یک تهدید بالقوه برای غواصان و دریانوردان است. لذا شناسایی انواع کوسه‌ها در این منطقه و همچنین ارائه راهکارهای امداد و نجات و درمان مصدومان اهمیت بسزایی دارد.
