|
مروری بر بیوتوکسین داینوفلاژله‌های دریایی؛ مکانیسم عمل، روش‌های تجزیه‌وتحلیل و اثرات این سموم بر محیط زیست و انسان
|
محمد علی آصفی    ، گیلان عطاران فریمان* |
| دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، چابهار، ایران ، Gilan.attaran@gmail.com |
|
|
چکیده: (1776 مشاهده) |
| شکوفایی داینوفلاژله‌های بنتیک دریایی با پتانسیل تولید بیوتوکسین‌ها، پدیده‌ای است که اخیراً باعث نگرانی‌های فزاینده در بخش‌های بهداشتی، اقتصادی و اکولوژیکی مناطق توریستی و صیادی شده است. از اوایل دهه هشتاد میلادی، وقوع شکوفایی ریزجلبک‌های سمی دریایی افزایش پیداکرده و باعث مسمومیت‌های گسترده در انسان‌ها گردیده است. به‌تازگی بسیاری از داینوفلاژله‌های مضر و سمی از مناطق ساحلی جنوب ایران گزارش شده است که در اکثر شکوفایی‌های جلبکی مضر در نوار ساحلی دریای عمان و خلیج‌فارس نقش ایفا کرده‌اند. بسیاری از این داینوفلاژله‌ها، بنتیک و اپی‌فیتیک هستند به این مفهوم که عموماً در بستر نواحی ساحلی و یا بر روی صخره‌های مرجانی و ماکروجلبک‌ها زندگی می‌کنند و در زمان شکوفایی گسترده، به علت نزدیکی به ساحل، می‌توانند خسارات بهداشتی و اقتصادی گسترده‌ای ایجاد کنند، همچنین با ورود به شبکه غذایی، می‌توانند از موجودات کوچک مانند زئوپلانکتون‌ها به بدن آبزیان بزرگ‌تر مانند ماهی‌ها راه یافته و از این طریق سلامت انسان‌ها را تهدید کنند. مطالعه حاضر به‌منظور ارزیابی خطرات بالقوه داینوفلاژله‌های عامل شکوفایی جلبکی مضر به‌عنوان گونه‌هایی با پتانسیل تولید سم بر اساس مطالعات مروری- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و استخراج و تحلیل مطالب مرتبط از مقالات و همچنین جستجو در پایگاه‌های ایرانی و بین‌المللی به بررسی بیوتوکسین داینوفلاژله‌های دریایی و اثرات آن بر روی آبزیان، اکوسیستم دریایی و سلامت انسان پرداخته است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد تعداد 80 گونه از فیتوپلانکتون‌ها پتانسیل تولید سم دارند که در حدود 20 گونه بنتیک از آنها قوی‌ترین بیوتوکسین‌های دریایی را تولید می‌کنند که برای آبزیان و حتی انسان کشنده است. خطرناک‌ترین این بیوتوکسین‌ها شامل ساکسی‌توکسین، گونیاتوکسین، پالی‌توکسین، بروتوکسین، یسوتوکسین، سیگواتوکسین، مایتوتوکسین، اوکادائیک اسید و آزاسپیراسید می‌باشند که عامل مرگ‌ومیر گسترده موجودات آبزی در صورت شکوفایی جلبکی مضر می‌شوند و در صورت ورود به بدن انسان عامل بروز مسمومیت‌های حاد و کشنده می‌شوند. یافته‌های مرور مطالعات پیشین به‌وضوح اهمیت شناخت داینوفلاژله‌های سمی بنتیک و نیاز به گنجاندن آنها در برنامه‌های نظارت بر شکوفایی‌های جلبکی مضر در سواحل را نشان می‌دهد. |
|
| واژه‌های کلیدی: بیوتوکسین، شکوفایی جلبکی مضر، داینوفلاژله، دریای عمان، خلیج‌فارس. |
|
|
متن کامل [PDF 1027 kb]
(743 دریافت)
|
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
طب دریا
دریافت: 1400/8/16 | پذیرش: 1400/12/27 | انتشار: 1401/1/1
|
|
|
|
|
|
